Η επίτευξη ισότητας των φύλων στον χώρο εργασίας απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία να περιλαμβάνει την προώθηση μιας έμφυλα ισορροπημένης λήψης αποφάσεων εντός των εταιρειών σε όλα τα επίπεδα, καθώς και γεφύρωση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος. Η διασφάλιση της ισότητας στον χώρο εργασίας αποτελεί επίσης βασική προϋπόθεση για τη μείωση της φτώχειας των γυναικών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει μεγάλο αριθμό γυναικών με υψηλό βαθμό εκπαίδευσης και ειδίκευσης, ο οποίος αυξάνεται συνεχώς, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι το 60% των αποφοίτων πανεπιστημίου είναι γυναίκες.
Η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στα όργανα λήψης οικονομικών αποφάσεων, ιδίως στα διοικητικά συμβούλια, εκτιμάται ότι θα έχει θετική έμμεση επίπτωση στην απασχόληση των γυναικών στις εν λόγω επιχειρήσεις και σε ολόκληρη την οικονομία. Η ισότητα των φύλων και η συμπεριληπτική ηγεσία έχουν μεγαλύτερη σημασία από ποτέ, σε συμφωνία με την ανάγκη να αξιοποιηθεί πλήρως η διαθέσιμη δεξαμενή ταλέντων, τόσο γυναικών όσο και ανδρών. Σύμφωνα με έρευνες, η ένταξη και η πολυμορφία καθιστούν δυνατή την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα. Είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας, την ενθάρρυνση της καινοτομίας και τη βελτίωση των επαγγελματικών ικανοτήτων στα διοικητικά συμβούλια. Αναγνωρίζεται ευρέως ότι η παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια βελτιώνει την εταιρική διακυβέρνηση, καθώς ενισχύονται οι ομαδικές επιδόσεις και η ποιότητα της λήψης αποφάσεων χάρη σε μια διαφοροποιημένη και συλλογική νοοτροπία που ενσωματώνει ευρύτερο φάσμα προοπτικών. Πολυάριθμες έρευνες έχουν δείξει ότι η πολυμορφία οδηγεί σε ένα πιο προορατικό επιχειρηματικό μοντέλο, πιο ισορροπημένες αποφάσεις και βελτιωμένες επαγγελματικές ικανότητες στα διοικητικά συμβούλια, τα οποία αντικατοπτρίζουν καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα και τις ανάγκες των καταναλωτών. Ενθαρρύνει επίσης την καινοτομία. Οι έρευνες έχουν, επίσης, αποδείξει ότι υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στην πολυμορφία ως προς το φύλο σε ανώτατο διευθυντικό επίπεδο και την οικονομική απόδοση και την κερδοφορία μίας επιχείρησης, με αποτέλεσμα σημαντική μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό, η επίτευξη ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και θα προσέφερε συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι τρίτων χωρών.
Παρά τα στοιχεία υπέρ του θετικού αντίκτυπου της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων για τις ίδιες τις εταιρείες και την οικονομία γενικότερα και παρά το ισχύον ενωσιακό δίκαιο κατά των διακρίσεων λόγω φύλου και τις υφιστάμενες δράσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενθαρρύνουν την αυτορρύθμιση, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό στα ανώτατα όργανα λήψης αποφάσεων των εταιρειών σε ολόκληρη την Ένωση. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, το 2021 οι γυναίκες αποτελούσαν κατά μέσο όρο το 30,6 % των μελών των διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών και μόνον το 8,5 % των προέδρων. Τούτο καταδεικνύει άδικη και μεροληπτική υποεκπροσώπηση των γυναικών, και έτσι υπονομεύονται σαφώς οι αρχές της Ένωσης για ίσες ευκαιρίες και ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών στους τομείς της απασχόλησης και της εργασίας. Η μη ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στις εταιρείες είναι μεγαλύτερη στα ανώτερα κλιμάκια. Επιπλέον, πολλές από τις γυναίκες που κατέχουν ανώτερες διευθυντικές θέσεις απασχολούνται σε τομείς όπως οι ανθρώπινοι πόροι και η επικοινωνία, ενώ οι άνδρες που κατέχουν ανώτερες διευθυντικές θέσεις είναι συχνότερα επιφορτισμένοι με καθήκοντα γενικής ή «τομεακής διεύθυνσης» μέσα στην εταιρεία. Όμως, εάν η μισή δεξαμενή ταλέντων δεν λαμβάνεται καν υπόψη για ηγετικές θέσεις, διακυβεύεται η ίδια η διαδικασία και η ποιότητα των διορισμών, ενισχύεται η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δομές εξουσίας των επιχειρήσεων και διαπιστώνεται μείωση της αποδοτικής αξιοποίησης του διαθέσιμου ανθρώπινου κεφαλαίου. Είναι σημαντικό η σύνθεση της κοινωνίας να αντικατοπτρίζεται πιστά στη λήψη εταιρικών αποφάσεων και να αξιοποιείται το δυναμικό ολόκληρου του πληθυσμού.
Ένας από τους κύριους παράγοντες για την ορθή εφαρμογή της εκπροσώπησης είναι η ουσιαστική εφαρμογή των κριτηρίων επιλογής διευθυντικών στελεχών, τα οποία θα ορίζονται εκ των προτέρων και με πλήρη διαφάνεια, ενώ τα προσόντα, οι γνώσεις και οι δεξιότητες των υποψηφίων θα λαμβάνονται στον ίδιο βαθμό υπόψη, ανεξάρτητα από το φύλο τους.
Η υφιστάμενη έλλειψη διαφάνειας στις διαδικασίες επιλογής και αξιολογικών κριτηρίων για διευθυντικές θέσεις αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για μεγαλύτερη έμφυλη ισορροπία μεταξύ των διευθυντικών στελεχών και επηρεάζει αρνητικά τόσο τις σταδιοδρομίες των υποψηφίων για διοικητικά συμβούλια όσο και την ελεύθερη κυκλοφορία τους και τις αποφάσεις των επενδυτών.
Εξάλλου, είναι απαραίτητο να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση στις Σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων και στις πανεπιστημιακές σχολές όσον αφορά τα οφέλη της ισότητας των φύλων για την επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα. Είναι επίσης αναγκαίο να προωθηθεί η τακτική ανανέωση διευθυντικών στελεχών και να καθιερωθούν θετικά μέτρα που να προωθούν και να ανταμείβουν τις προσπάθειες υιοθέτησης μιας πιο αποφασιστικής προσέγγισης στις αλλαγές αυτές στα ανώτερα όργανα λήψης οικονομικών αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα.
Πολιτικές ισότητας θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ανακήρυξη υποψηφιότητας τόσο μίας γυναίκας όσο και ενός άνδρα υποψηφίου για καίριες θέσεις, συστήματα συμβουλευτικής καθοδήγησης και επαγγελματική καθοδήγηση και ανάπτυξη για τις γυναίκες, καθώς και στρατηγικές ανθρώπινων πόρων σχεδιασμένες για να ενθαρρύνουν την ποικιλομορφία των προσλήψεων.
Σύμφωνα, μάλιστα, με την Οδηγία (ΕΕ) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 σχετικά με τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών και σχετικά μέτρα, τα κράτη μέλη θα πρέπει είτε να θέσουν στις εισηγμένες εταιρείες τον στόχο να έχουν διοικητικά συμβούλια στα οποία τα μέλη του υποεκπροσωπούμενου φύλου θα κατέχουν τουλάχιστον το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διευθυντικών στελεχών έως τις 30 Ιουνίου 2026 είτε, εναλλακτικά, δεδομένου ότι είναι σημαντικό οι εισηγμένες εταιρείες να αυξήσουν το ποσοστό του υποεκπροσωπούμενου φύλου σε όλες τις θέσεις λήψης αποφάσεων, να θέσουν στις εισηγμένες εταιρείες τον στόχο να έχουν διοικητικά συμβούλια στα οποία τα μέλη του υποεκπροσωπούμενου φύλου θα κατέχουν τουλάχιστον το 33% όλων των διευθυντικών θέσεων έως τις 30 Ιουνίου 2026, ανεξάρτητα αν αυτές είναι εκτελεστικές ή μη εκτελεστικές. Λόγω της φύσης τους, ενδείκνυται οι δημόσιες επιχειρήσεις να χρησιμεύουν ως πρότυπο για τον ιδιωτικό τομέα.
